Czytanie nut na pianinie, czyli spotkanie klucza wiolinowego i basowego
Jeśli rozpoczynasz przygodę z nauką gry na pianinie, z pewnością będzie na Ciebie czekać wyzwanie – nauka czytania nut 🎵 Na wielu instrumentach wystarczy nauczyć się czytać nuty w kluczu wiolinowym, zapisane na jednej pięciolinii.
W przypadku pianina sprawa jest jednak bardziej skomplikowana. Do grania wykorzystuje się dwie ręce, zatem potrzebne są dwie pięciolinie… i dwa klucze! Oprócz klucza wiolinowego wchodzi więc, cały na biało, tajemniczy klucz basowy. Czy faktycznie jest się czego bać? Totalnie nie!
Do czego jest potrzebny klucz basowy w grze na pianinie?
Klucz basowy zazwyczaj służy do zapisu nut granych lewą ręką. Prawa najczęściej prowadzi melodię, w lewej natomiast pojawia się akompaniament w niższym rejestrze. Dzięki niemu masz możliwość grania pełnego spektrum dźwięków, a Twoje interpretacje muzyczne stają się pełniejsze i bogatsze.
Klucz basowy w nutach dla pianistów wprowadza się też ze względów praktycznych. Zapisywanie niskich dźwięków w kluczu wiolinowym jest potwornie niewygodne 🙈 Wymaga od nas użycia wielu linii dodanych dolnych. Spójrz tylko na to:
To dokładnie te same dźwięki, ale zapisane najpierw w kluczu wiolinowym, a potem w basowym. Którą opcję wybierasz? My zdecydowanie tę drugą! 😃
Dlaczego nauka czytania nut w kluczu basowym sprawia problemy?
Często widzimy, że naszym uczniom czytanie nut w kluczu basowym sprawia sporo problemów. Dlaczego tak się dzieje?
🔶 Podobieństwo zapisu nut w obu kluczach
Niezależnie od użytego klucza w notacji muzycznej mamy zawsze pięciolinię oraz dźwięki znajdujące się na liniach i na polach. Klucz określa nam jednak, jak nazywa się dany dźwięk. Osoby, które nauczyły się najpierw czytać nuty w kluczu wiolinowym, w basowym muszą przyzwyczaić się do innego układu nut. Może to wprowadzać mały zamęt, bo np. w miejscu, w którym w kluczu wiolinowym był dźwięk E, w kluczu basowym znajduje się dźwięk G.
🔶 Umiejscowienie na klawiaturze i zwinność lewej ręki
W kluczu basowym zapisuje się niższe dźwięki, które na pianinie są grane lewą ręką. Wiele osób większą sprawność i dokładność ma jednak w ręce prawej. Sprawia to, że gra lewą ręką, a tym samym czytanie nut w kluczu basowym, może okazać się trudniejsze.
🔶 Czytanie nut z dwóch pięciolinii równocześnie
Na początkowym etapie nauki gry na pianinie problematyczne jest jednoczesne czytanie nut w dwóch różnych kluczach. Przełączanie się między kluczem wiolinowym (na górnej pięciolinii) a basowym (na dolnej) to nie lada praca dla naszej głowy! 🤯
A jeśli chcesz zdobyć kompleksową wiedzę o kluczu basowym i innych zagadnieniach z teorii muzyki, które od razu wypróbujesz, ucząc się utworów – koniecznie sprawdź nasz kurs „Pianino dla początkujących”.
Jak skutecznie nauczyć się klucza basowego?
Jest kilka metod nauki czytania nut w kluczu basowym. Na początek dobrze zacząć od przyjrzenia się po kolei na pięciolinii dźwiękom od c do c1, a później odnalezienia ich na klawiaturze pianina 🎹
No dobra, ale jak zapamiętać te dźwięki tak wyrywkowo?
Naszym zdaniem bardzo skuteczna jest metoda tzw. guide notes. Potrzebujesz w niej zapamiętać, gdzie na pięciolinii znajduje się 5 dźwięków.
🔶 Na początek dźwięk f. Bardzo łatwo go znaleźć, bo znajduje się na tej samej linii, co początek „ślimaka” klucza basowego i dokładnie pomiędzy kropkami.
🔶 Kolejny ważny dźwięk to c. Górne C (c1) łączy klucz wiolinowy i basowy, znajduje się na linii dodanej. Środkowe C (c) jest natomiast jedynym spośród guide notes, który znajduje się na polu, a nie na linii.
🔶 Spójrzmy teraz na nutę G – znajduje się ona na pierwszej linii, a zatem można powiedzieć, że jest podstawą i takim dolnym piętrem klucza basowego.
🔶 I pora na dźwięk najniższy, czyli dolne C – na drugiej dodanej dolnej.
Wszystkie te nuty pełnią funkcję punktów odniesienia. Od nich możesz liczyć pozostałe dźwięki. Wystarczą dosłownie jeden-dwa kroki od guide notes, żeby znaleźć w kluczu basowym wszystkie pozostałe dźwięki!
👉 Pamiętaj jednak, że z guide notes skorzystasz w pełni, tylko jeśli dobrze będziesz znać dźwięki gamy po kolei: CDEFGAH. Dzięki temu bez problemu zauważysz, że np. obok dźwięku C znajdują się dźwięki H i D.
Ćwiczenie klucza basowego
Nie będziemy Cię oszukiwać. W nauce czytania nut w kluczu basowym niezwykle ważne są ćwiczenia, a także powtarzanie, powtarzanie i jeszcze raz powtarzanie. To trochę jak z nauką słówek w nowym języku albo tabliczką mnożenia. Nawet jeśli po trzech powtórzeniach nie zapamiętasz, po piątym już wejdzie do głowy i w niej zostanie 🙌
Czytanie nut w kluczu basowym samo w sobie nie jest wcale trudniejsze niż w kluczu wiolinowym. Po prostu wymaga ćwiczenia i praktyki – grania utworów na dwie ręce.
Aby dobrze utrwalić klucz basowy, warto:
🔸 Regularnie ćwiczyć czytanie i granie nut w kluczu basowym.
🔸 Korzystać z różnego rodzaju pomocy, takich jak rozkładane klawiatury tekturowe czy fiszki.
🔸 Stosować zróżnicowane metody nauki, takie jak ćwiczenia na rozpoznawanie nut, granie prostych utworów czy aplikacje do nauki nut.
Mamy nadzieję, że teraz dasz szansę kluczowi basowemu i stanie się on prawdziwym przyjacielem Twojej lewej ręki! 😉
